De overgang is een fase in het leven van elke vrouw, waarin je lichaam verandert van vruchtbaar naar onvruchtbaar. Vaak wordt gedacht dat de overgang en menopauze hetzelfde zijn, maar dat is niet zo. De menopauze is simpelweg je allerlaatste menstruatie, terwijl de overgang een langere periode is vol hormonale veranderingen. Tijdens deze fase kun je verschillende klachten ervaren en verandert je menstruatiepatroon. Het is een natuurlijk proces dat voor iedere vrouw anders verloopt.
Wanneer begint de overgang?
Over het algemeen komen vrouwen in de overgang als ze tussen de 40 en 60 jaar oud zijn. Veel vrouwen ervaren de meeste klachten tussen de 47 tot 55 jaar. Bij elke vrouw is het weer net iets anders en dat maakt jouw overgang uniek. De overgang kan tussen de 2 en 10 jaar duren.
Je lichaam heeft hormonen nodig om goed te werken. Eén van die hormonen is oestrogeen.
De eierstokken stoppen met oestrogeen maken
Wanneer de eierstokken uitgeput raken en er geen eitjes meer zijn, stopt de productie van oestrogeen. Je lichaam maakt nog wel een beetje oestrogeen in je bijnieren en vetweefsel, maar dat is veel minder dan vroeger.
Wat gebeurt er als oestrogeen minder wordt?
- Opvliegers: Oestrogeen helpt de hypothalamus (jouw “thermostaat” in je hersenen) goed te werken. Als er minder oestrogeen is, raakt deze van slag. Daardoor kan je lichaam plots heel warm worden en krijg je opvliegers.
- Huid en haar: Oestrogeen maakt collageen aan. Dit stofje houdt je huid stevig en je bloedvaten soepel. Zonder collageen wordt je huid slapper en je haar dunner.
- Spieren en gewrichten: Oestrogeen helpt banden en pezen soepel te houden. Met minder oestrogeen kunnen spier- en gewrichtsklachten ontstaan.

Minder van andere hormonen
Niet alleen oestrogeen daalt. Ook andere hormonen nemen af:
- Oxytocine: Dit hormoon maakt je rustig en ontspannen. Minder oxytocine kan zorgen voor onrust, prikkelbaarheid en slaapproblemen.
- Progesteron: Dit hormoon neemt ook af, wat je minder goed laat slapen.
- Testosteron: Bij sommige vrouwen daalt testosteron, wat kan leiden tot minder energie en minder zin in intimiteit.
Lange termijn en andere klachten
Als oestrogeen laag blijft, kan dat na verloop van tijd zorgen voor:
- Botontkalking (osteoporose): Je botten worden brozer en breken sneller.
- Hart- en vaatziekten: Je hart en bloedvaten hebben meer moeite om gezond te blijven.
- Vaginale klachten: Veel vrouwen hebben last van droogheid, blaasontstekingen of ongewild urineverlies.
Oestrogeen is dus een soort “regelaar” in je lichaam. Tijdens de overgang verandert dit, en dat merk je op veel manieren. Gelukkig zijn er manieren om hiermee om te gaan, en kun je je lichaam helpen om sterker te worden in deze nieuwe fase!
De overgang kan tussen de 2 en 10 jaar duren.
Welke klachten kun je hebben?
Bij de overgang kan een breed spectrum van klachten horen.
De meest voorkomende klachten zijn:
- Opvliegers
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Spierpijn
- PMS-klachten
- Gewichtstoename
- Buikpijn
- Pijn bij het hebben van gemeenschap
- Verandering in afscheiding
- Vergeetachtigheid
- Gevoel van trager/mistig/wollig denken
- Maar soms zijn je klachten ook vaag, kun je gewoon niet lekker in je vel zitten of voel je je anders dan normaal.
Denk jij dat je in de overgang kunt zijn?

De overgang naar de 'wijze vrouw'
De overgang is een bijzondere, maar ook een pittige tijd. Je lichaam en mind veranderen. Je gaat van vruchtbaar naar onvruchtbaar en dat kan je flink bezig houden. Misschien krijg je last van lichamelijke of psychische klachten, of word je opnieuw geconfronteerd met een onvervulde kinderwens. Dat kan pijn doen en vragen oproepen. De overgang is ook een spiegel. Een moment om stil te staan bij wie je bent, wat je hebt meegemaakt en hoe je verder wilt. Het is een tijd om terug te kijken op alles wat je hebt gedaan en bereikt, maar ook om vooruit te kijken. Wat wil je anders? Wat geeft je kracht? Deze fase nodigt je uit om jezelf écht te leren kennen en te kiezen hoe je verder wilt leven.
De overgang en neurodiversiteit
Tijdens de overgang dalen de hormoonspiegels van oestrogeen en progesteron sterk, wat invloed heeft op het brein. Oestrogeen helpt bij de aanmaak van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine, die belangrijk zijn voor je stemming, focus en energie. Als oestrogeen minder wordt, kan dit leiden tot stemmingswisselingen, angst en concentratieproblemen. Voor neurodiverse vrouwen, zoals die met ADHD of autisme, kunnen deze hormonale schommelingen extra uitdagend zijn. De afname van progesteron, dat normaal kalmerend werkt, kan gevoelens van onrust en stress versterken. Het kan zelfs zo zijn dat waar eerder je klachten ‘onder controle’ waren, deze dat nu niet zijn of lijken te zijn. Daardoor denken sommige vrouwen dat ze door de overgang ADHD krijgen. Maar het is vaak zo dat wat er al was, nu pas duidelijker naar voren komt.
Ook bij dit soort veranderingen kan ik je helpen. Ik kan je er meer uitleg over geven en we kunnen samen kijken naar wat er voor jou nodig is om hiermee om te gaan.
Gaan de klachten voorbij?
De meeste overgangsklachten nemen na een paar jaar af, zodra je lichaam een nieuw evenwicht heeft gevonden. Toch verdwijnen niet alle klachten. Vaginale droogheid kan blijvend zijn en sommige vrouwen houden last van opvliegers. Daarnaast heeft de daling van oestrogeen blijvende gevolgen voor je gezondheid, zoals een verhoogd risico op botontkalking en hart- en vaatziekten. Ik kijk dus ook samen met jou naar de lange termijn effecten van de overgang!
